PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU MATEMATYKA

Gimnazjum - III etap edukacyjny



Cele kształcenia - wymagania ogólne

  1. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

    Uczeń interpretuje i tworzy teksty o charakterze matematycznym, używa języka matematycznego do opisu rozumowania i uzyskanych wyników.

  2. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji.

    Uczeń używa prostych, dobrze znanych obiektów matematycznych, interpretuje pojęcia matematyczne i operuje obiektami matematycznymi.

  3. Modelowanie matematyczne.

    Uczeń dobiera model matematyczny do prostej sytuacji, buduje model matematyczny danej sytuacji.

  4. Użycie i tworzenie strategii.

    Uczeń stosuje strategię jasno wynikającą z treści zadania, tworzy strategię rozwiązania pro blemu.

  5. Rozumowanie i argumentacja.

    Uczeń prowadzi proste rozumowania, podaje argumenty uzasadniające poprawność rozumowania.

Treści nauczania - wymagania szczegółowe

  1. Liczby wymierne dodatnie. 

    Uczeń:
    1. odczytuje i zapisuje liczby naturalne dodatnie w systemie rzymskim (w zakresie do 3000);
    2. dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby wymierne zapisane w postaci ułamków zwykłych lub rozwinięć dziesiętnych skończonych zgodnie z własną strategią obliczeń (także z wykorzystaniem kalkulatora);
    3. zamienia ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne (także okresowe), zamienia ułamki dziesiętne skończone na ułamki zwykłe;
    4. zaokrągla rozwinięcia dziesiętne liczb;
    5. oblicza wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych zawierających ułamki zwykłe i dziesiętne;
    6. szacuje wartości wyrażeń arytmetycznych;
    7. stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym, w tym do zamiany jednostek (jednostek pręd kości, gęstości itp.).

  2. Liczby wymierne (dodatnie i niedodatnie). 

    Uczeń:
    1. interpretuje liczby wymierne na osi liczbowej. Oblicza odległość między dwie ma liczbami na osi liczbowej;
    2. wskazuje na osi liczbowej zbiór liczb spełniających warunek typu: x ≥ 3, x < 5;
    3. dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby wymierne;
    4. oblicza wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych zawierających liczby wymierne.

  3. Potęgi. 

    Uczeń:
    1. oblicza potęgi liczb wymiernych o wykładnikach naturalnych; 
    2. zapisuje w postaci jednej potęgi: iloczyny i ilorazy potęg o takich samych podstawach, iloczyny i ilorazy potęg o takich samych wykładnikach oraz potęgę potęgi (przy wy kładnikach naturalnych);
    3. porównuje potęgi o różnych wykładnikach naturalnych i takich samych podstawach oraz porównuje potęgi o takich samych wykładnikach naturalnych i różnych dodatnich podstawach;
    4. zamienia potęgi o wykładnikach całkowitych ujemnych na odpowiednie potęgi o wykładnikach naturalnych;
    5. zapisuje liczby w notacji wykładniczej, tzn. w postaci a·10k, gdzie 1 ≤ a < 10 oraz k jest liczbą całkowitą.

  4. Pierwiastki. 

    Uczeń:
    1. oblicza wartości pierwiastków drugiego i trzeciego stopnia z liczb, które są odpowiednio kwadratami lub sześcianami liczb wymiernych;
    2. wyłącza czynnik przed znak pierwiastka oraz włącza czynnik pod znak pierwiastka;
    3. mnoży i dzieli pierwiastki drugiego stopnia;
    4. mnoży i dzieli pierwiastki trzeciego stopnia.

  5. Procenty. 

    Uczeń:
    1. przedstawia część pewnej wielkości jako procent lub promil tej wielkości i odwrotnie;
    2. oblicza procent danej liczby;
    3. oblicza liczbę na podstawie danego jej procentu;
    4. stosuje obliczenia procentowe do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym, np. oblicza ceny po podwyżce lub obniżce o dany procent, wykonuje obliczenia związane z VAT, oblicza odsetki dla lokaty rocznej.

  6. Wyrażenia algebraiczne. 

    Uczeń:
    1. opisuje za pomocą wyrażeń algebraicznych związki między różnymi wielkościami;
    2. oblicza wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych;
    3. redukuje wyrazy podobne w sumie algebraicznej;
    4. dodaje i odejmuje sumy algebraiczne;
    5. mnoży jednomiany, mnoży sumę algebraiczną przez jednomian oraz, w nietrudnych przykładach, mnoży sumy algebraiczne;
    6. wyłącza wspólny czynnik z wyrazów sumy algebraicznej poza nawias;
    7. wyznacza wskazaną wielkość z podanych wzorów, w tym geometrycznych i fizycznych.

  7. Równania.

    Uczeń:
    1. zapisuje związki między wielkościami za pomocą równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, w tym związki między wielkościami wprostproporcjonalnymi i odwrotnie proporcjonalnymi;
    2. sprawdza, czy dana liczba spełnia równanie stopnia pierwszego z jedną niewiadomą;
    3. rozwiązuje równania stopnia pierwszego z jedną niewiadomą;
    4. zapisuje związki między nieznanymi wielkościami za pomocą układu dwóch równań pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi;
    5. sprawdza, czy dana para liczb spełnia układ dwóch równań stopnia pierwszego z dwiema niewiadomymi;
    6. rozwiązuje układy równań stopnia pierwszego z dwiema niewiadomymi;
    7. za pomocą równań lub układów równań opisuje i rozwiązuje zadania osadzone w kontekście praktycznym.

  8. Wykresy funkcji. 

    Uczeń:
    1. zaznacza w układzie współrzędnych na płaszczyźnie punkty o danych współrzędnych;
    2. odczytuje współrzędne danych punktów;
    3. odczytuje z wykresu funkcji: wartość funkcji dla danego argumentu, argumenty dla danej wartości funkcji, dla jakich argumentów funkcja przyjmuje wartości dodatnie, dla jakich ujemne, a dla jakich zero;
    4. odczytuje i interpretuje informacje przedstawione za pomocą wykresów funkcji (w tym wykresów opisujących zjawiska występujące w przyrodzie, gospodarce, życiu codziennym);
    5. oblicza wartości funkcji podanych nieskomplikowanym wzorem i zaznacza punkty należące do jej wykresu.

  9. Statystyka opisowa i wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa.

    Uczeń:
    1. interpretuje dane przedstawione za pomocą tabel, diagramów słupkowych i koło wych, wykresów;
    2. wyszukuje, selekcjonuje i porządkuje informacje z dostępnych źródeł;
    3. przedstawia dane w tabeli, za pomocą diagramu słupkowego lub kołowego;
    4. wyznacza średnią arytmetyczną i medianę zestawu danych;
    5. analizuje proste doświadczenia losowe (np. rzut kostką, rzut monetą, wyciąganie losu) i określa prawdopodobieństwa najprostszych zdarzeń w tych doświadczeniach (prawdopodobieństwo wypadnięcia orła w rzucie monetą, dwójki lub szóstki w rzucie kostką, itp.).

  10. Figury płaskie. 

    Uczeń:
    1. korzysta ze związków między kątami utworzonymi przez prostą przecinającą dwie proste równoległe;
    2. rozpoznaje wzajemne położenie prostej i okręgu, rozpoznaje styczną do okręgu;
    3. korzysta z faktu, że styczna do okręgu jest prostopadła do promienia poprowadzonego do punktu styczności;
    4. rozpoznaje kąty środkowe;
    5. oblicza długość okręgu i łuku okręgu;
    6. oblicza pole koła, pierścienia kołowego, wycinka kołowego;
    7. stosuje twierdzenie Pitagorasa;
    8. korzysta z własności kątów i przekątnych w prostokątach, równoległobokach, rombach i w trapezach;
    9. oblicza pola i obwody trójkątów i czworokątów;
    10. zamienia jednostki pola;
    11. oblicza wymiary wielokąta powiększonego lub pomniejszonego w danej skali;
    12. oblicza stosunek pól wielokątów podobnych;
    13. rozpoznaje wielokąty przystające i podobne;
    14. stosuje cechy przystawania trójkątów;
    15. korzysta z własności trójkątów prostokątnych podobnych;
    16. rozpoznaje pary figur symetrycznych względem prostej i względem punktu. Rysuje pary figur symetrycznych;
    17. rozpoznaje figury, które mają oś symetrii, i figury, które mają środek symetrii. Wskazuje oś symetrii i środek symetrii figury;
    18. rozpoznaje symetralną odcinka i dwusieczną kąta;
    19. konstruuje symetralną odcinka i dwusieczną kąta;
    20. konstruuje kąty o miarach 60°, 30°, 45°;
    21. konstruuje okrąg opisany na trójkącie oraz okrąg wpisany w trójkąt;
    22. rozpoznaje wielokąty foremne i korzysta z ich podstawowych własności.

  11. Bryły. 

    Uczeń:
    1. rozpoznaje graniastosłupy i ostrosłupy prawidłowe;
    2. oblicza pole powierzchni i objętość graniastosłupa prostego, ostrosłupa, walca, stożka, kuli (także w zadaniach osadzonych w kontekście praktycznym);
    3. zamienia jednostki objętości.

Zalecane warunki i sposób realizacji

Uwzględniając zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów, szkoła organizuje zajęcia zwiększające szanse edukacyjne dla uczniów mających trudności w nauce matematyki oraz dla uczniów, którzy mają szczególne zdolności matematyczne. 

W przypadku uczniów zdolnych, można wymagać większego zakresu umiejętności, jednakże wskazane jest podwyższanie stopnia trudności zadań, a nie po szerzanie tematyki.